Hoe solliciteer je naar de baan die bij je past? En hoe oriënteer je je op de arbeidsmarkt? Dat zijn de onderwerpen die hier aan bod komen. Het gehele sollicitatieproces wordt hier behandeld, zoals de oriëntatiefase, cv opmaken, sollicitatiebrief schrijven en het voeren van een goed sollicitatiegesprek.
Hoe verloopt het sollicitatieproces?
1. Hoe schrijf je een goede pakkende curriculum vitae?
Het curriculum vitae (cv) is een vertaling van het Latijnse woord levensloop. In het cv geef je een samenvatting van genoten opleidingen, cursussen, werkervaring en overige activiteiten die je hebt uitgevoerd. Het gaat hierbij om relevante aspecten, je basisschool of zwemdiploma hoeven niet vermeld te worden.
Het cv is je visitekaartje en dient er netjes, verzorgd en overzichtelijk uit te zien. Voor het maken van een cv is het verstandig om eerst een basis cv te maken met alle gegevens die nodig zijn voor latere sollicitaties. Vanuit dit cv ga je bij iedere sollicitatie aan de slag, de lengte van dit cv is dus ook niet van belang. Bij elke sollicitatie ga je het cv op maat maken voor de betreffende functie en organisatie.
Punten waaraan het cv moet voldoen zijn:
- Heldere, overzichtelijke en nette opzet;
- Korte en nauwkeurige beschrijving van zaken;
- Enkel relevante informatie;
- Correct, duidelijk en beknopt taalgebruik;
- Maximaal twee pagina’s (A4);
- Geen fouten en zeker geen onwaarheden.
Er is een onderscheid te maken in twee verschillende cv’s namelijk het chronologische en het vaardigheden cv. In het chronologische cv wordt een opsomming gegeven van de opleidingen en werkervaring. Het vaardigheden cv geeft een weerspiegeling van jouw mogelijkheden, vaardigheden en directe ervaring. Dit cv is bruikbaar als je veel op contractbasis hebt gewerkt, een groot gat in je cv hebt of als je een carrière switch wilt maken.
Hoe beschrijf je je persoonlijke gegevens in een curriculum vitae?
Het cv begint met jouw persoonlijke gegevens, gebruikelijk om te vermelden zijn: voornaam, achternaam, adres, postcode, woonplaats, geboorteplaats, telefoonnummer, e-mailadres, burgerlijke staat, nationaliteit, rijbewijs.
Hoe beschrijf je je opleiding(en) in een curriculum vitae?
Onder dit kopje maak je een kort overzicht van de opleidingen. De hoogste opleidingsgraad is het belangrijkste en dient als eerste vermeld te worden. Daarnaast zorg je ervoor dat de opleidingen in omgekeerde chronologische volgorde vermeld worden dus de laatste opleiding als eerst. Ben je wat verder in je carrière en heb je veel opleidingen en cursussen gevolgd dan is een complete lijst overbodig en noem je alleen de meest recente en relevante kwalificaties.
Bij afgeronde opleidingen dien je aan te geven wanneer je het diploma hebt behaald. Daarnaast geef je van iedere opleiding aan welk niveau het was (Mbo, Hbo, etc), de studierichting, de naam van de onderwijsinstelling en in welke jaren je de opleiding hebt gevolgd.
Beschik je over onvoldoende opleiding, zorg er dan voor dat de nadruk op werkervaring en praktische vaardigheden ligt. Als je er gekomen bent zonder opleiding breng dit dan positief.
Mocht je een buitenlandse opleiding hebben gevolgd, probeer dan de equivalent in Nederland vast te stellen en vermeldt dit. Lukt je dit niet, meldt dan de lengte van de opleiding, de vakken en de onderwijsinstelling.
Hoe beschrijf je je werkervaring in een curriculum vitae?
Maak een overzicht van de organisaties waar je hebt gewerkt en in welke periode dit was. Let er op dat stages en bijbaantjes onder een apart kopje vermeld worden. Als starter heb je natuurlijk nog niet zoveel ervaring en kun je goed verwijzen naar stages en bijbaantjes. Heb je in jouw bijbaan relevante ervaring opgedaan dan is het natuurlijk een ander geval en dien je dit onder werkervaring te vermelden.
Bij de werkervaring begin je met de meest recente functies die je hebt bekleed. Per functie geef je aan: de periode, de naam van de organisatie en de vestingsplaats, de functienaam en een omschrijving van deze functie met jouw verantwoordelijkheden. Eventueel kan je nog aangeven wat je binnen jouw functie hebt bereikt. De toelichting dien je in korte en heldere zinnen neer te zetten. Verdere toelichting kun je in een eventueel gesprek geven. Zorg ervoor dat je niet alleen een omschrijving van jouw functie en taken geeft, maar ook wat je bereikt hebt of de vaardigheden die je nodig hebt.
Hoe beschrijf je aanvullende informatie in een curriculum vitae?
In dit deel van het cv dien je alle relevante informatie op te geven die van belang is voor de functie of iets over jou als persoon zegt. Het gaat hierbij om de beheersing van vreemde talen en het niveau hiervan, beheersing van computerprogramma’s, bestuurlijke- en sportactiviteiten, hobby’s (alleen als hier voldoende ruimte voor is), persoonlijke eigenschappen en overige informatie die van belang kan zijn voor de betreffende functie.
Als laatste kun je enkele referenties opnemen met contactgegevens. Referenties zijn mensen die een nieuwe werkgever meer over jouw functioneren kunnen vertellen. Let er wel op dat je mensen, die je als referentie opneemt, om toestemming vraagt, zodat ze weten dat ze gebeld kunnen worden.
Curriculum vitae wordt in veel gevallen verkeerd afgekort. Wat is de juiste afkorting van curriculum vitae? De juiste afkorting van curriculum vitae is cv, met kleine letters en zonder punten.
2. Hoe schrijf je een goede pakkende sollicitatiebrief?
De sollicitatiebrief bepaalt vaak of je wordt uitgenodigd voor een gesprek of dat je wordt afgewezen. Het dient een introductie te zijn, die je naast jouw cv meestuurt en geldt als begeleidend schrijven om extra informatie over jou te verschaffen.
In een sollicitatiebrief vermeld je waarom je bij de betreffende organisatie wilt werken en waarom je denkt geschikt te zijn voor de betreffende functie. De brief moet beknopt zijn en liever niet langer dan drie alinea’s. Er moet in staan wat je voor de nieuwe organisatie wilt doen en waarom jij geschikt bent voor deze baan. De brief moet een uitnodiging zijn om je cv te lezen.
De stijl van de begeleidende brief moet passen bij het cv dat je meestuurt. Je dient jouw brief in dezelfde stijl te schrijven als jouw cv. Is je cv formeel en zakelijk dan dient jouw cv dit ook te zijn. De brief moet worden getypt in een duidelijk lettertype en dient er verzorgd uit te zien. Zorg er voor dat er geen taal- en spelfouten in zitten, een extra controle is dus niet overbodig.
De sollicitatiebrief kan je in drie delen splitsen: aanhef en opening, motivatie en de afsluiting.
Hoe schrijf je de aanhef en opening van een sollicitatiebrief?
Je dient de brief te beginnen met ´Geachte heer/mevrouw’. Met een informelere manier kan je starten als je bekend bent met de betreffende persoon. Let hier echter wel mee op. Met ‘Geachte heer/mevrouw’ maak je nooit een verkeerde indruk, met een informele manier misschien wel. In de opening van de brief meld je hoe je aan de vacature bent gekomen, de datum die bij de desbetreffende vacature hoort en waarom je geïnteresseerd bent in de vacature. Ook kan je in deze alinea verwijzen naar een reeds eerder plaatsgevonden telefoongesprek of ander gesprek met een werknemer van de organisatie.
Hoe schrijf je de motivatie in een sollicitatiebrief?
Na de openingsalinea volgt de alinea waarin de werkgever kan lezen waarom je geschikt bent voor de functie en over welke kwalificaties je beschikt. Meld wat je specifiek aantrekkelijk vindt aan de functie en/of organisatie en waarom ze jou moeten aannemen. Dit is het belangrijkste deel van de begeleidende brief. Hier wordt een beslissing gemaakt of er naar je cv wordt gekeken of niet.
Je moet hier twee of drie van je belangrijkste pluspunten en/of overeenkomsten met de functie noemen en concrete informatie geven over je opleidingen en ervaring. Noem punten waarvan je zeker weet dat ze verband houden met de baan waarnaar je solliciteert. Verder ga je in het kort in op jouw persoonlijke vaardigheden en eigenschappen die van belang zijn voor de betreffende functie.
Hoe schrijf je de afsluiting van een sollicitatiebrief?
Let er op dat je de brief niet afraffelt of nietszeggend afsluit. Zorg ervoor dat je op een sterke, goed onderbouwde manier afsluit, met het aanbod om jouw sollicitatie in een persoonlijk gesprek toe te lichten. Je kan op de volgende manier afsluiten: ‘Graag zou ik mijn brief nader willen toelichten in een persoonlijk gesprek. Ik zie uit naar uw spoedige reactie.’ Sluit af met ‘Met vriendelijke groet’ of ‘Hoogachtend’.
Tips voor een het schrijven van een perfecte/foutloze sollicitatiebrief:
- Controleer op taal- en spelfouten;
- Zorg dat je brief geen opsomming van je cv is;
- De brief mag maximaal maar 1 A4-tje zijn;
- Richt je brief aan een concreet persoon ook al is het een open sollicitatie;
- Val niet in algemeenheden;
- Schrijf niet te veel met ‘ik’;
- Zorg ervoor dat je brief en cv compleet zijn, ook alle contactgegevens.
3. Hoe voer je een goed sollicitatiegesprek?
Een goed gesprek begint met een goede voorbereiding. De sollicitatiebrief en het cv zijn belangrijke middelen om uitgenodigd te worden voor een sollicitatiegesprek. Maar in het sollicitatiegesprek bepaalt de toekomstige werkgever of deze met je doorgaat of niet. De keuze hiervoor wordt ook vaak in de eerste minuten van een gesprek gemaakt. De eerste indruk is dus van belang.
Hoe kan je je voorbereiden op het sollicitatiegesprek?
Het succes van jouw sollicitatiegesprek is grotendeels afhankelijk van jouw voorbereiding. Als voorbereiding dien je er voor te zorgen, dat je over zelfkennis beschikt, weet wat je kunt en wat je wilt. Denk ook na over hoe je wilt overkomen en welke indruk je wilt achterlaten. Zorg ervoor dat je de vacature goed doorneemt en eventuele vragen opschrijft, zodat je die kunt stellen in het sollicitatiegesprek. Deze vragen kunnen buiten de functie ook over de organisatie, afdeling, team en de doelen en vooruitzichten van de organisatie gaan, maar ook over concurrenten en klanten. Verschillende antwoorden op deze vragen kun je vinden op de website, jaarverslagen, brochures of andere documentatie. Mocht je iemand kennen die bij de organisatie werkt, kun je altijd met hem of haar alvast een keer gaan praten. Zorg er voor dat je weet met wie en met hoeveel mensen je een gesprek hebt. Weet hun naam en welke functie ze bekleden. Het kan namelijk even schrikken zijn als er ineens meerdere personen tegenover je zitten. Verder is het belangrijk bepaalde vragen voor te bereiden.
Wat zijn veel voorkomende vragen tijdens een sollicitatiegesprek waarop je je kan voorbereiden?
- Waarom ben je bij jouw vorige werkgever gestopt of wil je stoppen?
- Waarom wil je bij deze organisatie werken?
- Wat verwacht je van deze functie?
- Waarom zou juist jij deze baan moeten krijgen?
- Wat zijn jouw sterke en minder ontwikkelde eigenschappen?
- Waarom wil je deze functie?
Wat wordt er verwacht tijdens het sollicitatiegesprek?
Vroeger werden in een sollicitatiegesprek de vragen enkel door de interviewer gesteld, tegenwoordig is dat niet meer het geval. Het is geen eenrichtingsverkeer meer, ook jij als sollicitant kan vragen stellen. Voor beide partijen is het aftasten en een oriënterend gesprek. Let er op, dat je niet de regie in handen gaat nemen, want deze hoort bij de interviewer te liggen.
Het gesprek zal voornamelijk betrekking hebben op de functie. De werkgever wil er achter komen of je voldoet aan de functie eisen, je past binnen de organisatiecultuur, het team en jouw motivatie om voor de organisatie te werken. Voor jou is het belangrijk om te zien of jouw beeld van de functie ook klopt met de werkelijkheid en je past binnen de organisatie en de bedrijfscultuur. Stel dus ook vragen over deze punten en zorg er voor dat je niet enkel gefocust bent op de functie en de arbeidsvoorwaarden. Vragen die je stelt dienen goed beantwoord te worden, dus neem geen genoegen met vage antwoorden en vraag door als je geen toereikend antwoord krijgt.
Sollicitatieprocedures bestaan vaak uit meerdere gesprekken. Het eerste gesprek wordt vaak gevoerd door een personeelsfunctionaris en/of een direct leidinggevende. Let er op, dat je tijdens verschillende gesprekken met verschillende mensen van de organisatie spreekt. Het zegt namelijk iets als je alle gesprekken met dezelfde persoon voert. Het eerste gesprek is vooral oriënterend en het is belangrijk, dat je hier een goede eerste indruk maakt. De eerste indruk bepaalt namelijk vaak de mening van de werkgever.
Let op non verbale communicatie tijdens het sollicitatiegesprek
Tijdens een sollicitatiegesprek is buiten je verbale communicatie ook je non verbale communicatie van groot belang. Het gaat er dus niet alleen om wat je tijdens het gesprek zegt, maar ook hoe je het vertelt en welke lichaamshouding je aanneemt. Let er dus op, dat je interesse toont door goed te luisteren, oogcontact te maken en anderen uit laat praten. Neem een actieve, ontspannende zithouding aan, gebaren maken tijdens het praten mag, als het maar niet te overdreven is.
Probeer ook buiten het gesprek om informatie te verzamelen. Let bij binnenkomst op hoe je ontvangen wordt, hoe mensen met elkaar omgaan, hoe werkplekken eruitzien, hoe mensen gekleed zijn, want ook deze zaken zeggen iets over de organisatie.
4. Hoe staat het met jouw loopbaan, heb je hier wel eens goed over nagedacht?
Iedereen heeft wel een doel voor ogen waar hij of zij naar toe wil. Maar hoe kom je daar en hoe ga je met problemen die op je pad komen om. Om je loopbaan goed te plannen, is het belangrijk dat je jezelf goed kent.
Stel jezelf daarom de vraag: Wie ben je? Ben je iemand die initiatief neemt, die nadenkt of uitvoert, een leidinggevende rol aanneemt of juist meer afwacht tot een ander deze rol op zich neemt? Wat kun je? Wat zijn je sterke eigenschappen en waar moet je nog aan werken? Welke ervaring heb je tot nu toe en hoe ben je met verschillende conflicten of problemen omgegaan?
Daarnaast is het natuurlijk heel belangrijk om te weten wat je wilt. Welke uitdaging zoek je en wat mis je in je huidige baan? Wat ging jou in het verleden goed af en wat niet? Welke bedrijfscultuur past het beste bij jou? Werk je het liefst in de profit of de non-profit sector? Zoek je een grote organisatie of trekt het MKB je meer aan? Vind je het leuk om internationaal bezig te zijn of niet? Wat verwacht je van je collega’s en werk je graag samen of niet? Geef je de voorkeur aan een groot team of aan een klein team?
Zorg ervoor dat je deze punten goed doorloopt en kijk kritisch naar jezelf. Er kunnen namelijk nog veel meer punten zijn waar je veel waarde aan hecht. Door deze punten op te schrijven kun je je gedachten goed op een rijtje zetten. Door dit te doen, word je er ook toe gezet om er goed over na te denken en kan je alles goed ordenen.
Om meer inzicht in jezelf te krijgen kun je natuurlijk met familie, vrienden en kennissen praten. Kom je er niet helemaal uit, dan kun je op internet verschillende persoonlijkheids- en andere relevante testen vinden die je kunnen helpen. Heb je een bepaalde functie of organisatie op het oog dan kun je proberen om met mensen in contact te komen die al in deze functie werkzaam zijn of bij de betreffende organisatie werken. Misschien zijn er ook mogelijkheden om een keer een dag mee te lopen zodat je een goed beeld kunt krijgen.
Wel of niet doorstuderen om kansen op de arbeidsmarkt te verbeteren?
Doorstuderen of niet is een vaak gestelde vraag waar je goed over na moet denken. Het is echter wel aan te raden om dit te doen. Hierdoor vergroot je namelijk je kansen op de arbeidsmarkt, krijg je betere doorgroeimogelijkheden en verhoogt het je aanvangssalaris. Wil je mee kunnen gaan met de maatschappelijke en internationale ontwikkeling, dan is doorstuderen een vereiste om van de laatste ontwikkelingen op de hoogte te blijven. Wil je graag bij een grote organisatie werken, dan is opleiding van groot belang, omdat vooral deze organisaties selecteren op opleidingsniveau. Zonder opleiding kom je veel moeilijker binnen bij deze organisaties.
Denk echter wel goed na over de studiekeuze die je maakt. Ben je een heel praktisch ingesteld persoon dan kan een universiteit nog wel eens tegenvallen. Ben er ook bewust van dat een opleiding vaak breed georiënteerd is en je tijdens je loopbaan in andere functies terecht kunt komen dan waar je voor geleerd hebt.
De kenniseconomie, waarin wij ons begeven, vraagt om continue ontwikkeling van werknemers. Ga je hier niet in mee, dan zul je achterop raken. Zorg er dus voor dat je naar manieren zoekt om bij te blijven met de laatst ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld met het STAP-Budget. Buiten opleidingen en cursussen kan dit ook door het bijhouden van vakliteratuur, bezoeken van beurzen en seminars of andere activiteiten die gebruikelijk zijn in de branche waarin je werkzaam bent.
5. Handige tips bij het solliciteren
Solliciteren is jezelf verkopen. Maar om jezelf goed aan te prijzen, is een grondige voorbereiding erg belangrijk. Je moet je verdiepen in de vacature en in je toekomstige werkgever. Ook moet je goed kunnen uitleggen waarom jij de juiste kandidaat voor de baan bent. Hier nog enkele tips die je tijdens je sollicitatieprocedure kunnen helpen.
Waarom netwerken belangrijk is voor het vinden van een baan
Een belangrijk en krachtig instrument voor een voortvarende carrière is goed netwerken. Een groot deel van de vacatures wordt namelijk ingevuld via een netwerk. Ga dus naar netwerkbijeenkomsten zoals beurzen, seminars, congressen en bedrijvenborrels.
Hoe en waarover kan onderhandeld worden tijdens een sollicitatiegesprek?
Tijdens het solliciteren kom je op een punt waarbij er onderhandeld gaat worden over de arbeidsvoorwaarden. Om deze onderhandelingen goed in te gaan is, een goede voorbereiding van belang. Zorg dat je van te voren weet waar je prioriteiten liggen. Zoek goed uit wat je waard bent en welk bruto salaris gangbaar is voor de functie. Via internet kan je verschillende salarisvergelijkingen doen, die je hierbij kunnen helpen. Wordt er gevraagd om een bod te doen, zet dan altijd hoger in maar bepaal voor jezelf een onder- en bovengrens. Punten waarover je o.a. kunt onderhandelen zijn: salaris, werktijden, verlofdagen, opleidingsmogelijkheden, doorgroeimogelijkheden, auto van de zaak.
Wat zijn assessments tijdens een sollicitatieprocedure?
Steeds meer organisaties maken tijdens sollicitatieprocedures gebruik van assessments. Assessments bestaan uit testen, rollenspellen, taakopdrachten en interviews. Ze zijn in het leven geroepen om te beoordelen of je functioneren in de praktijk ook overeenkomt met wat je zegt. Bereid je dus goed voor op deze assessments.